نام: پل پیاده طبیعت
آدرس: تهران، اراضی عباس آباد،حد فاصل پارک طالقانی و پارک آب و آتش
شرکت مشاور: سازه های پارچه ای دیبا
معمار: لیلا عراقیان
تیم طراحی: لیلا عراقیان، علیرضا بهزادی، سحر یاسایی
طراحی جزئیات: هما سلیمانی، مینا نیکوکلام
همکاران پروژه: عطیه غفوری، هدی کاملی، فرهاد الهی، مسعود مومنی، الهه خواجویی
تاریخ شروع و اتمام طراحی: شهریور ۱۳۸۸ – آذر ۱۳۸۹
تاریخ شروع و اتمام اجرا: مهر ۱۳۸۹ – مهر ۱۳۹۳
مساحت سایت پروژه: ۶ هکتار
مساحت طبقه همکف: ۳۲۰۰ مترمربع
مساحت کل ساخته شده: ۷۶۸۰ مترمربع
نوع: بنای عمومی، سازه
سازه: شرکت مهندسی مافیس
تاسیسات مکانیکی: آرام شهریاری
تاسیسات الکتریکی: محمود ابولحسنی
اجرا: شرکت آذران طیف سپاهان
تیم اجرایی: علیرضا جعفریان، اکبر پورقلی، امیر نعیمی، میثم آل علی، آرش کمالی
نظارت: علیرضا بهزادی، عادل محمدی، پیام گلفشان
سرپرست واحد نظارت: نادر نقی پور
پیمانکار: موسسه شهید رجایی
مدیر اجرایی (سازه): مجتبی کشتکار
مدیر اجرایی پروژه (ساختمانی): حسین صائمی
عکاسان: سینا احمدی، محمدحسن اتفاق
جوایز:
– طرح تقدیر شده فولادی در سال ۱۳۹۲ در بخش پل
– خشت طلایی تهران برای توسعه فضاهای گردشگری، در سال ۱۳۹۳
– رتبه اول جایزه معمار در بخش عمومی، سال ۱۳۹۴
پل طبیعت، یک پل پیاده بر فراز بزرگراه مدرس در اراضی عباس آباد و بزرگترین پل غیر خودرویی کشور است. اراضی عباس آباد زمین هایی هستند به مساحت ۵۵۹ هکتار بین منطقه ۳ و ۶ تهران که کاربری آنها به فضاهای سبز تفریحی و فرهنگی مانند بوستانها، کتابخانه و باغ موزه اختصاص داده شده است. این پل که تنها به عابران پیاده اختصاص دارد جهت اتصال کاربرهای پیاده پارک طالقانی را در شرق به پارک آب و آتش در غرب که توسط بزرگراه از هم جدا شده اند، در دو طبقه اصلی طراحی شدهکه بر روی دو ستون درختی شکل در دو سمت بزرگراه، یک طبقه دیگر به آن افزوده میشود. این طرح نتیجه یک مسابقه دو مرحله ایست که در سال ۱۳۸۷ از طرف شرکت نوسازی اراضی عباس آباد مطرح شد. این طرح به عنوان طرح برنده برگزیده شد و از پاییز ۱۳۸۸ طراحی نهایی آن به همراه محاسبات و تحلیل ها ی سازه ای آغاز شد. ساخت این پل از پاییز ۱۳۸۹ آغاز و در پاییز ۱۳۹۳ پایان یافت. درهر دو مرحله مسابقه طراحی که با هدف اتصال بخش شرقی و غربی اراضی عباس آباد صورت گرفت، با توجه به ظرفیت های سایت، پل بر محوریت پنج ایده اصلی طراحی شد:
علیرغم اینکه در طرح جامع اراضی قرار بود یک نقطه از هر پارک به نقطه دیگر وصل شود ولی یکی از ایده های اصلی این پل این بود که پل نباید تنها مانند یک پاره خط دو نقطه را به هم متصل کند بلکه پل می تواند در هرسمت به چندین شاخه منشعب شود و چند نقطه از یک سمت را به چندین نقطه در سمت دیگر مرتبط سازد. با توجه به اینکه هر دو پارک به صورت شمالی جنوبی در دوطرف بزرگراه قرارگرفته اند، این ایده، این امکان را ایجاد میکرد که پل تا نقاط دورتر، حتی تا ورودی های هر دو پارک گسترش یابد. در پارک طالقانی در شرق مسیرهایی از پل منشعب میشوند که کم کم به مسیرهای موجود در پارک و ورودی ها ختم میشوند. در نقطه ای که پل به پارک آب و آتش متصل می شود، سطح اصلی تا حدود ۵۵ متر در عرض گشایش پیدا می کند و تبدیل به یک میدان ورودی می شود که در سه نقطه به منظور حفظ درختان موجود در سایت بازشو هایی دارد. این میدان به گونه ایست که پل را در پارک حل می کند و جایی که سطح زمین تمام می شود و پل آغاز می گردد تقریبا نا مشخص است. در طبقه پایین هم مانند سمت شرقی مسیرهایی از پل منشعب شده و به نقاط دیگری در پارک میرسند.
برخلاف تعبیر معمول از پل که معبریست برای رسیدن از نقطه ای به نقطه دیگر، این پل از ابتدا به عنوان فضایی برای ماندن طراحی شد. وقتی پل دو پارک تفریحی را به هم وصل می کند، خود نیز می تواند یک فضای تفریحی و ادامه ای از هر دو پارک باشد. با ایجاد فضای سبز، فضای نشستن یا عملکردهای تفریحی دیگرمانند رستوران و کافه، هردو پارک روی پل ادامه می یابند و به عبارت دیگر در هم حل می شوند و بهانه کافی برای ماندن کاربرها روی آن ایجاد میکنند. پل یا هر مسیری که برروی یک خط مستقیم طراحی شود، ایجاد پرسپکتیو یک نقطه ای می کند که فقط “رفتن” را القا می نماید؛ زیرا از ابتدای مسیر، تا انتهای آن قابل رویت است. اینجا چون قراراست پل، خود فضا و محلی برای ماندن باشد، باید به جای یک خط مستقیم به صورت یک مسیر غیر خطی یا ترکیبی از چند مسیر طراحی شد. طراحی پل به صورت ترکیبی از چند منحنی موجب شد که مناظری که به چشم ناظر می آید بی نهایت باشد. در این پل، از آنجایی که انتهای مسیر مشخص نیست، کاربر به جای رفتن، سرعتش را کم میکند و به گشت و گذار و تفحص تشویق می شود.
از آنجایی که در هردو سمت پل، به خصوص در سمت پارک طالقانی، درختان زیادی وجود دارند، تلاش براین بود که نقاطی که کمترین درخت را دارند برای محل ستون ها و نقاط ابتدا و انتهای پل انتخاب شوند، همچنین تعداد ستونها و نقطه اتکائشان روی زمین به کمترین تعداد ممکن رسانده شد، تا مداخله در طبیعت به حداقل برسد. د رطراح این پل سازه و معماری از یکدیگر مجزا نیستند. با توجه به اینکه دهانههای بزرگ سازه برای باربری و ایستایی، نیاز به ارتفاع زیاد دارند، در این پل ارتفاع سازه به گونه ای انتخاب شد که بتواند خود یک فضای معماری و قابل استفاده برای انسان ایجاد کند. این نوع نگاه به سازه باعث شد از ابتدا پل به صورت یک خرپای سه بعدی با فرمی پویا در دوسطح پیوسته طراحی شود. این خرپا بر سه ستون با فرم شبیه درخت قرار میگیرد که در این نقاط سازه ارتفاع بیشتری پیدا میکند و به سه طبقه میرسد. طول کل پل در حدود ۲۷۰ متر و دهانه های آن از شرق به غرب به ترتیب ۶۸،۹۴،۶۸ و ۳۹ متر میباشند. عرض پل بین ۶ تا ۱۳ متر متغیر است.
سه سطح ارتفاعی پل توسط رمپ ها و پله هایی به یکدیگر متصل میشوند. این رمپها که به صورت پیوسته طبقات را به هم وصل میکنند، این امکان را فراهم میکنند که بتوان پل را به با توجه به شکل سازه و اختلاف سطحِ دو نقطه ابتدا و انتهای پل، خود این سطوح نیز دارای شیب های متغیر ملایمی میباشند. سطح سوم که در بالای دو ستون اصلی قرار دارد، یک سطح کاملا باز است که می تواند مکانی برای اجرای موسیقی یا نمایش و یا فضایی برای سایر فعالیت های هنری مانند نقاشی باشد. سطح دوم سطحی است که از سمت شرق، هم سطح پارک طالقانی وازسمت غرب، هم سطح پارک آب و آتش است. این سطح بیشتر به حرکت افراد پیاده، دوچرخه و کالسکه اختصاص دارد. در نقاطی که عرض پل در اثر حرکت سینوسی در دو طرف بیشتر می شود، در لبه ها امکان ایجاد فضاهای سبز و نشستن تعبیه شده است. با وجود اینکه در این سطح هر دو عملکرد «رفتن» و «ماندن» اتفاق می افتد، اما عملکرد حرکتی «رفتن» غالب است.
سطح زیرین نیز از هر دو پارک (طالقانی و آب و آتش) دارای ورودی است؛ یکی از تراز هم سطح با خودش و دیگری توسط رمپ هایی که هم تراز با سطح دوم آغاز می شوند؛ لذا از هر دو تراز میتوان وارد این سطح شد. در این سطح در سمت پارک طالقانی یک کافی شاپ- گالری و درسمت پارک آب و آتش نیز یک رستوران طراحی شده است. در کل، این طبقه بیشتر شامل فضاهایی است که بیشتر برای ماندن هستند؛ اما مسیری نیز دروسط به محور حرکتی اختصاص یافته است. ورودی از سمت پارک طالقانی به خاطر شیب زیاد زمین، شامل تعدادی پله است که از مرتفع ترین نقطه پارک، از لابلای درختان پایین می آیند و به پل می رسند. علاوه بر اینها، مسیرهایی هم طراحی شده اند که از ورودی های شمالی و جنوبی پارک بر روی خطوط توپوگرافی با کفسازی های ساده به پل منتهی می گردند. مسیرهایی که در مرحله اول مسابقه بالاتراز سطح زمین در لابلای درختان طراحی شده بودند، به مسیرهایی که روی خطوط توپوگرافی زمین هستند و نقاط کلیدی دسترسی اطراف را به پل وصل میکنند و یا درنقاطی به مسیرهای موجود درپارک وصل می شوند تبدیل شده اند. به این ترتیب ساخت این مسیرها با صرف حداقل هزینه و زمان صورت گرفت و در عین حال ایده اتصال پل به نقاط اطراف پارک را نیز تحقق بخشید.
هنگام طراحی سازه که به صورت موازی و رفت و برگشتی با معماری انجام شد، قطر لوله ها به حد اقل رسید و همینطور هندسه کلی پل، شیب کفها، المانهای سازه ای کف و قطر و هندسه ستونها هم تدقیق و بهینه شد. خرپا از لوله های فولادی به قطر تقریبی پنجاه سانتیمتر ساخته شده که در محل جوش داده شده اند و از آنجا که سازه ایست پیوسته هر المان بر روی کل سازه تاثیر گذار است.در طراحی سازه توجه زیادی به آسایش عابرین پیاده شد، برای اینکه عابرین پیاده هنگام حرکت بر روی پل احساس آرامش بیشتری داشته باشند، سعی شده است با بررسی دوره تناوب طبیعی سازه پل و پاسخ حرکتی عابرین پیاده از ایجاد پدیده ی تشدید جلوگیری شود. فونداسیونها، شمعهایی به عمق ۲۵ متر و قطر ۹۰ سانتیمتر میباشند.بقیه سازه پل مقاطع فولادی هستند که اکثر آنها مقاطع دایره ای میباشند. این لوله ها توسط دستگاه CNC به صورت سه بعدی برش داده شدند و به سایت منتقل شدند. بخشی از ستونها در کنار پل بر روی زمین جوش داده شدند و توسط جرثقیل بلند شده و در محل درست جوش داده شدند بقیه لوله های فولادی قطعه قطعه در محل جوش داده شدند.
این پل، این امکان را به بازدید کنندگان اراضی عباس آباد می دهد تا پس از پارک کردن اتومبیل شان، چه در شرق و چه در غرب، بتوانند به نقاط مقصد متنوع تری در اراضی بدون استفاده از وسایل نقلیه دسترسی پیدا کنند. معمولا بخش های غربی پارک طالقانی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد؛ درحالیکه پارک آب و آتش در اکثر مواقع، خصوصا روزهای آخر هفته مملو از بازدید کننده است. این پل میتواند این تفاوت در جمعیت را تاحدی متعادل کند؛ در حالیکه یک پل پیاده با عرض معمول ۲ – ۳ متر نمی توانست پاسخگوی نیازهای این جمعیت باشد. هر چند به طور معمول در پلها سازه مهمتر از معماریست، اما در این پل توجه به معماری غالب بود. علاوه بر این بازدید کنندگان می توانند در حین رفتن از یک پارک به پارک دیگر، بتوانند ازمناظر وفضایی لذت ببرند که درکمتر جایی از شهر می توان تجربه کرد. فضایی که تا دیروز فقط در حین رانندگی و در پایین ترین نقطه تنها قابل «دیدن» بود،امروز از بالاترین نقطه قابل «تجربه» است؛ تجربه ای که می تواند نه تنها برای ساکنان شهر، بلکه برای همه کسانی که به تهران سفر می کنند تجربه ای بسیار خاطره انگیز و منحصر به فرد باشد.
منبع: معرفی شده در سایت محبوب معماری معاصر ایران caoi.ir