نام: ساختمان سام پاسداران/
آدرس: تهران، پاسداران، بوستان پنجم/
شركت مشاور: دفتر معماری رازان/
معمار: سید نوید امامی/
تيم طراحی: آرش رضایی زادگان، سیما رحیمیان، فاطمه رستمی، مینو پوررحمت، حامد احمدی، بهروز صمدی، شقایق دانشمند، گل افروز اعلانور، نسترن لاجوردی، پریسا حمیدی، یاسمین یراقی/
تاریخ: ۱۳۹۳- ۱۳۹۵/
مساحت زمین: ۱۱۷۷ مترمربع/
مساحت ساخته شده: ۱۵۰۰۰ مترمربع/
نوع: تجاری/
سازه: وحید قراخانی (گروه مهندسی باستان پل)/
تاسیسات مکانیکی: هوفر اسماعیلی
تاسیسات الکتریکی: نینا عموشاهی
مدير پروژه: سعید سوری/
اجرا: محمد قائمی، رضا معتضدی /
نظارت: دفتر معماری رازان/
جوایز:
– رتبه اول مسابقه سام پاسداران، ۱۳۹۲/
– فيناليست جایزه معمار خاورمیانه، ۲۰۱۸/
عکاس: استودیو دید/
از اواخر دهه ۱۹۹۰، با تاسیس shopping center و mall ها، چهره شهر تهران و سبک زندگی طبقه متوسط، تغییر پیدا کرد. مراکز خرید نوین در کنار مزایایی همچون ارتباط افراد با شهر در مرحله بعد با افزایش ترافیک و رشد آسیب های شهری به معضل های محلی بدل شدند. طراحی سام پاسداران مواجهه با چالش شکل گیری یک پروژه تجـاری در بستـر خیابانی کم عرض بود که باید ضمن تشویق شهروندان به ارتباط با شهر و تامین خواسته های کارفرما مانند استفاده از حداکثر متراژ تجاری، مانع از بروز ترافیک و ازدحام جمعیت و از بین بردن کیفیت های شهر می شد.
استراتژی ما، حذف مغازه ها و برندها با تغییر برنامه ریزی پروژه از ساختمان تجاری به یک دپارتمان استور تخصصی بود. در برنامه جدید، دپارتمان استور ضمن پوشش دادن به کاربریهای محلی مانند جیم، کافه و هایپرمارکت، در کارکرد اصلی خود با شهر وارد تعامل می شد اما این بار مشتریانش تنها برای تامین مجموعه کالاهایی خاص به این مرکز خرید مراجعه می کنند. در مرحله اول با ترسیم خطی فرضی پروژه را به دو بخش تقسیم کردیم که کنشهای متفاوتی در برابر محیط برایشان تعریف شد. قسمت پایینی این خط فرضی به تعامل محلی اقدام میکرد و قسمت بالایی کلیتی از ارتباط پروژه با شهر را به نمایش میگذارد.
در زیر خط فرضی با فرو رفتگی حجم در ورودی اصلی و تقدیم بخش هایی از حجم به خیابان، امکان خلق فضایی برای حضور غیر فعال شهروندان فراهم آمد و لحظه های درنگ عابران بر روی پله های ورودی، چاشنی منظر خیابان شد. کاستن از حجم در ضلع جنوبی و شکل گیری حیاط، افراد را به گردش حول ساختمان تشـویق می کند. یک سوپرمارکت مدرن با فضایی صمیمی که به پاتوقی محلی بدل شده و تنها برای تامین نیازهای یک محله کار می کند، محصول شکل گیری حیاط ضلع جنوبی است. از سوی دیگر در قسمت بالایی خط فرضی، باید پروژه با شهر در ارتباط موثری قرار می گرفت تا حضورش در شهر اخلالی در نظر شهروندان ایجاد نکند. از اینرو با پلکانی کردن شکل گیری حجم به ایجاد تراسها و پوشاندن تاسیسات بر روی بام اقدام کردیم و خط آسمان خیابان کم عرض پاسداران را به گونه ای شکل دادیم که از طرف عابران ملموس باشد.
و در مرحله ی بعد کلیت پروژه را با افزایش خوانایی ساختمان در بستر خیابان، به عنوان یک نشانه ی شهری تعریف کردیم که «تصویر ذهنیِ» شهروندان را از خیابان می سازد. قرارگیری سایت پروژه در محل تمایل خیابان به سمت شرق، امکان استفاده از منظر جنوب غربی شهر را از طریق ترسیم قابی یونیک و شفاف فراهم آورد و جانمایی سیرکولاسیون عمودی در نماها، تداعیگر ارتباط و هم زمانی گذر عابران شهری با تکاپوی حاضرین پروژه می باشد، به نحوی که حرکت داخل ادامه ی حضور در خیابان تصور شود.
در نمای غربی با بهره گیری از پوستهای نواری قابهای باریک و عمودی برای کنترل نور غربی ایجاد کردیم که امتداد افقی و کشیده همان پوسته در نمای جنوبی طبقات امکان استفاده از نور بیشتر را فراهم آورد. تغییر برنامهریزی مجتمع تجاری به دپارتمان استوری اختصاصی، پروژه را در خیابان به سوژهی شهریِ مورد اعتماد تبدیل کرد که در داخلِ بنا، شهر در پس زمینه ی کالا و برندها قرار گرفت و در خارج با حذف مغازه ها، کل بنا به مثابه ویترینی مفهومی در نظر گرفته شد که برند را در دل خود مستتر کرده است و کل پروژه این بار به عنوان یک برند خود را به محیط عرضه کرد.
منبع: سایت معماری معاصر ایران caoi.ir