نام: ویلای آسمانه/
موقعیت: گیلان، ماسال، مهدیخان محله، کوچه فرامرز مسرور/
دفتر معماری: گروه معماری اثر/
معمار مسئول: سمانه صداقت/
تیم طراحی: مریم خاجوی، حسام فتحی، فتانه جانپور/
تاریخ: ۱۴۰۰- ۱۳۹۶/
مساحت زمین: ۴۷۷۰ مترمربع
مساحت زیربنا: ۴۲۸ مترمربع/
نوع: مسکونی/
مهندس سازه: سجاد حسین پور
مدیر اجرایی: سمانه صداقت، سعید کیانی
طراح سه بعدی: مریم خواجوی
گرافیک: پریسا احمدیان
متریال: سیمان، آجر قرمز، سنگ تراورتن سیلور، ترموود
عکاس: آتنا طالقانی
کارفرما: سعید کیانی
جایزه: رتبه نخست دومین دوره جایزه معماری گیلان، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان گیلان، ۱۴۰۰
این پروژه توسط خانواده‌‌‌ای اصالتا ماسالی، که سالهاست ساکن تهران هستند به گروه معماری اثر ارجاع داده شد. ویلایی شخصی که در فاصله‌ای نسبتا کوتاه از خانه پدری، به عنوان خانه باغ استفاده شود. اولین درخواست کارفرما، داشتن ویلایی با سقف چوبی بود. ایشان خواسته‌هایشان را درقالب نمونه‌هایی با سقف‌های چوبی و تراس‌های بزرگ و سکوی وسیع کنار استخر مطرح کردند.
نام ویلا به دلیل دیالوگ‌های مختلف، درباره کیفیتی که سقف به بنا اضافه می‌کند انتخاب شد. آسمانه به معنای سقف خانه. دلیل دیگر، تجربه‌ی بی نظیر دیدهای به آسمان این منطقه بود. آسمانی همیشه در تغییر، که در طول طراحی و ساخت پروژه، هر زمان که در سایت حضور پیدا می‌کردیم، چهره‌ای نو و تاثیرگذار از خود را به ما نشان می‌داد. این توجه در طول طراحی در متن طرح جاری شد.
ماسال در تقسیم بندی‌های اقلیمی، در گروه اقلیمی معتدل، با زمستان‌های نسبتا سرد و تابستان‌های مرطوب قرار دارد. موقعیت مکانی پروژه در دامنه ارتفاعات ماسال، در روستای مهدیخان محله واقع شده است. از هدف‌های طراحی اقلیمی این محدوده بهره گیری از شرایط مناسب هوای خارج است که این موضوع به عنوان هدف مرکزی پروژه در نظر گرفته شد.
از دیگر کانسپت‌های مهم طراحی، توجه به پتانسیل‌های عناصر موجود در سایت بود. پتانسیل ویژه سایت باعث شد تا با وجود ترجیحات اقلیمی منطقه، اولویت طراحی با دید به این عناصر باشد. کوه‌های اطراف بنا از سمت جنوب غربی شروع می‌شوند و تا جبهه شمالی کشیده می‌شوند. این دیدهای وسیع به کوهستان و ارتفاعات ماسال به کمک پوسته‌های شفاف و قاب بندی‌های مختلف، به عنوان بخشی از کاراکتر بنا درآمد. درصد شیشه استفاده شده در جبهه شمالی و غربی دقیقا به دلیل این اولویت بندی در این پروژه لحاظ شده است. درخت گردوی کهنسال موجود در میانه‌ی سایت، مکانی را تعریف می‌کرد که با چرخاندن حجم‌ها در حول آن به کیفیت فضای داخل اضافه می کرد. وقتی به کلیت کار نگاه می‌کنیم به وضوح می‌توان این مکان اطراف درخت را به عنوان مرکز ثقل بنا درک کرد. نهرهای بالا دست و پایین دست زمین نیز که به منظور بهره برداری کشاورزی در فصل‌های مختلف در محوطه جاری می‌شوند، کیفیت شنیداری بی‌مانندی را در فصول مختلف سال ایجاد می‌کند که در طراحی مسیرهای محوطه مورد توجه قرار گرفت. علاوه بر این، وجود درختان پرتقال و نارنج در جای جای زمین به کمک قاب بندی‌های گسترده و متعدد تبدیل به بخشی جدایی ناپذیر از تجربه فضا شد.
موقعیت زمین اجازه داد بنا به نحوی جایگذاری شود که حداکثر مجاورت با هوای مناسب بیرون اتفاق بیافتد و این موضوع به کمک طراحی فضاهای تک لایه‌ای و استفاده از پلان گسترده تقویت شد. طراحی بنای مذکور با نگاهی به معماری بومی منطقه و ملاحظات اقلیمی معماری منطقه شروع شد. این کار را با برداشتی آزاد از المان‌های اقلیمی خانه‌های بومی انجام دادیم. المان‌هایی چون پله‌های یک طرفه، بام‌هایی با شیب‌های تند، مسیرهای غلامگرد و ایوان‌هایی با ارتباط بی واسطه با فضاهای داخل جهت بسط رویدادهای داخل به فضای بیرونی و هدایت جریان زندگی به فضاهای نیمه باز.
پیشنهاد اولیه طرح با نگاهی آزاد، به سمت فرم‌های انتزاعی‌تر و تکنولوژی ساخت نو تری بود و در صحبت‌های با کارفرما، دغدغه ایشان برای نزدیک تر شدن به فرم معماری گیلان و اشتیاق کارفرما باعث شد ار لحاظ ظاهری نیز طرح را در قرابت بیشتری با کالبد معماری بومی نگاه داریم. با وجود اینکه جهت گیری بهینه از لحاظ بررسی‌های اقلیمی، کشیدگی شرقی غربی بود، با توجه به اولویت بندی دیدهای سایت، تصمیم بر این شد که کشیدگی در جهت شمال شرقی و جنوب غربی قرار بگیرد تا بیشترین استفاده از دیدهای اطراف محقق شود. حجم بنا نیز به صورت متخلخل و کشیده شکل گرفت.
ویلای آسمانه در سه طبقه با زیر بنای ۲۲۸ مترمربع به مساحت ۴۲۸ مترمربع طراحی شد. طبقه همکف به عنوان فضای عمومی شامل نشیمن مهمان، نشیمن نیمه خصوصی و فضای آشپزخانه و فضاهای خدماتی است. فضای نشیمن مهمان، در اطراف شومینه در جبهه‌ی جنوب غربی قرار دارد. وقتی در فضا قرار می‌گیریم، قاب‌بندی‌های وسیع دو طرف شومینه نمایی مسحور کننده از لایه‌هایی از کوه‌های دور دست را در خود به نمایش می‌گذارند و تیغه‌ی آفتاب نارنجی غروب در نیمه پایانی روز در کنار شومینه، صدای هیزم‌های در حال سوختن و رنگ آبی بی‌نهایت کوهستان، اتمسفری عمیق به فضا می‌بخشد.
طبقه اول، فضاهای خصوصی‌تر را در خود جای داده است. از پله‌ای یک طرفه به سمت طبقه اول می‌رویم. پله‌های یک طرفه، که الگویی آشنا در کالبد معماری خانه‌های گیلان است، هماهنگ با اهداف پیشین باعث شد فضای کمتری در جبهه شمالی جنوبی به پله اختصاص دهیم و این کشیدگی شرقی غربی در تمام عناصر ارتباطی نیز خودش را نشان می‌دهد. پله طبقه اول و پله ی بهار خواب و پلی که اتاق‌های دو طرف بنا را به هم متصل می‌کند، همه در انطباق با باقی فضاها، به صورت کشیده شکل گرفته‌اند.
در طول حرکت در مسیر، قاب بندی‌ها، ما را با دیدهای متفاوتی مواجه می‌کند. سکانس‌هایی از قاب‌های درختان پرتقال و نارنج، آسمان جنوبی و تراس سمت راست و پنجره سرتاسری در سمت چپ که درخت گردو و طبیعت کوهستان ماسال را در خود قاب کرده است. هر چه از پله‌ها بالاتر می‌رویم نماهایی جدید از درخت و دیدهای کوهستان برایمان آشکار می‌شود. پلی در دل بنا، فضاهای دو سمت را به هم مرتبط می‌کند. طراحی پل طبقه اول در انطباق با کانسپت‌های اصلی طراحی (جهت کشیدگی بنا، تخلخل فرم) به گونه‌ای در بنا قرار گرفته است که با حرکت در فضا دیدها و پرسپکتیوهای متنوعی از فضای بیرون توسط ساکنان تجربه شود. قرارگیری وید در دو طرف پل گشودگی‌هایی ایجاد می‌کند که تجربه‌ای یکتا از طبیعت اطراف را در درون بنا ایجاد می‌کند. جایگذاری و ابعاد پنجره‌ها، مسیرهای حرکتی از پله‌ی اصلی و نحوه‌ی ارتباطش با پل و فضاهای خصوصی، سکانس‌های مختلف از قاب‌های گشوده به بیرون، همه در راستای دعوت طبیعت بی‌نظیر سایت به درون فضا و آمیختنش با تجربه‌ی فضاست.
و در نهایت به کمک پله‌ای یک طرفه‌ای دیگر، به بهارخواب طبقه دوم می‌رویم. فضایی شیروانی با دیدی به فضاهای داخلی طبقه همکف و اول و پنجره‌های سقفی رو به آسمان.
منبع: سایت محبوب معماری معاصر ایران caoi.ir